Hoe spraak verandert door het dragen van een kunstgebit

Het dragen van een kunstgebit verandert meer dan alleen het uiterlijk van de mond. Ook de manier waarop klanken worden gevormd, verandert door de aanwezigheid van een prothese. Voor veel mensen is dit in het begin merkbaar in het ritme van spreken, de articulatie van klanken of het ontstaan van lichte spraakvervorming. Deze aanpassing is normaal en meestal tijdelijk. Toch is het belangrijk om te begrijpen waardoor die veranderingen ontstaan, hoe het komt dat sommige klanken moeilijker worden en wat je kunt doen om de articulatie weer stabiel te krijgen.

Hoe het kunstgebit de ruimte in de mond beïnvloedt

Spraakproductie is afhankelijk van de ruimte tussen tong, gehemelte, tanden en lippen. Zodra een kunstgebit in de mond wordt geplaatst, verandert die ruimte. Vooral bij een volledig boven- of ondergebit is er meer materiaal aanwezig dan voorheen. Dat kan ertoe leiden dat de tong minder bewegingsvrijheid heeft of nieuwe posities moet vinden om klanken als “s”, “t”, “d” of “l” correct uit te spreken. In de eerste dagen kan dit leiden tot onduidelijke spraak, omdat de vertrouwde spierbewegingen niet meer hetzelfde resultaat opleveren.

Hoe articulatie zich opnieuw aanpast

De spieren in en rondom de mond zijn gewend aan vaste patronen. Wanneer de vorm van de mondholte verandert, moeten die patronen zich aanpassen. Dat proces vraagt oefening, maar herstelt zich doorgaans vanzelf. De tong moet nieuwe contactpunten vinden om klanken scherp te kunnen maken. Dat geldt vooral voor medeklinkers waarbij precisie nodig is. Een lichte slis of het inslikken van letters komt vaak voor in de beginfase. Door hardop lezen en gerichte articulatieoefeningen toe te passen, wordt de controle over de spraak sneller hersteld.

Hoe gewenning en spierherstel samenwerken

De gewenning aan een kunstgebit verloopt niet alleen via spraak, maar ook via het algehele gebruik van de kaak. Spieren die eerder bepaalde bewegingen maakten, reageren anders op de nieuwe belasting. Bij sommige mensen leidt dit tijdelijk tot vermoeidheid bij het spreken of kauwen. Dit komt doordat het kunstgebit als passief element de actieve spierwerking beïnvloedt. Na enkele weken is de samenwerking tussen spiergroepen opnieuw afgestemd en verbetert de balans tussen functie en gevoel. In veel gevallen is na deze aanpassing het verschil nauwelijks meer hoorbaar.

Hoe begeleiding bij spraakproblemen wordt ingezet

Hoewel het aanpassingsproces meestal vanzelf verloopt, zijn er situaties waarin extra begeleiding nodig is. Dat geldt vooral bij volledig kunstgebitten of bij mensen met een sterke slik- of spraakgewoonte. In zulke gevallen kan een logopedist helpen om nieuwe patronen aan te leren. Ook de tandprotheticus speelt hierin een rol, door het gebit bij te stellen als blijkt dat de spraak wordt beïnvloed door een onnatuurlijke pasvorm. Bij correct geplaatste protheses verdwijnen de meeste klankproblemen binnen enkele weken.

Wat je bespreekt bij aanmeting en nacontrole

Tijdens het aanmeten van een kunstgebit komt spraak vaak ter sprake, vooral bij mensen die veel spreken in hun werk of dagelijks leven. Het ontwerp van het gebit kan deels rekening houden met spraakfunctie, zoals het aanbrengen van voldoende ruimte voor de tong of het aanpassen van de gehemelteplaat. Bij de nacontrole wordt er specifiek gekeken naar spraakvervorming, drukplekken of wrijving die het uitspreken beïnvloeden. Tandtechnici zoals Vink Tandtechniek – ervaren tandprotheticus in jouw regio kan je terecht voor het beste advies.